[ Pobierz całość w formacie PDF ]
odsyła wprawdzie do jednostkowego ujęcia naocznego, na które również dane są na swój sposób, i ku ustaleniu
podstawie którego musi się ukonstytuować, ale wcale nie dotyczących irh ogólnych naocznie zrozumiałych prawd.
koniecznie do jednostkowe go spostrze żenia, które Ponadto jasne jest, że nawet wtedy, gdy przykłady
prezentowałoby jednostkowy przykład jako coś teraz stanowiące podłoże dane są w spostrzeżeniach, w grę nie
efektywnie obecnego. Istota fenomenologicznej jakości wchodzi właśnie to, co wyróżnia charakterystyczny dla
dzwięku, jego intensywności, tonu barwy, jasności itp. tak spostrzeżenia sposób dania: istnienie. Wy-
samo jest dana samoobecnie wtedy, gdy ideująca abstrakcja obrażenie zaś nie tylko w przypadku rozważania istotowego
dokonana została na podstawie spostrzeżenia, jak i wtedy, pełni tę samą funkcję co spostrzeżenie, zdaje się ono również
gdy podstawę stanowiło uobec ni en ie w w y o b r a ż e n i u . samo w sobie zawierać je dn ostkowe dane., i to jako dane
Rzeczywiste i zmodyfikowane u z n a n i e istnienia jfst w rzeczywiście oczywiste.
obu przypadkach irrele-w a Å„ t n e . To samo dc tyczy
uchwycenia istoty, które
Wyki ad piÄ…ty
82 Uchwycenie istoty jako oczywista prezentacja esencji
83
Wezmy samo tylko wyobrażenie, a więc bez uznania
życiu wyobrażania, nie są efektywnie obecne, łecz tylko
[w bycie] właściwego przypomnieniu. Barwa wyobrażona
przedstawione". SÄ…d czystej wyobrazni (reine Phanta-
nie jest daną w sensie barwy wrażeniowej. Odróżniamy
sieurteil], który jedynie wyraża treść, jednostkową istotę
wyobrażoną barwę od przeżycia wyobrażenia tej barwy.
tego, co się pojawia, może głosić: to jest tak ukształtowane,
Majaczenie mi tej barwy przed oczyma (mówiąc
zawiera takie momenty, tak a tak siÄ™ zmienia, przy czym nic
nieprecyzyjnie) jest pewnym «teraz», jest istniejÄ…cÄ… teraz
nie sÄ…dzi siÄ™ tutaj o egzystencji jako rzeczywistym byciu w
cogitatio, barwa sama jednakże nie jest teraz istniejącą barwą,
rzeczywistym czasie, o rzeczywistym byciu teraz, w
nie jest doznana. Z drugiej strony w pewien sposób jest
przeszłości lub w przyszłości. Możemy przeto powiedzieć, że
ona przecież dana, mam ją przed oczyma. Równie dobrze jak
sÄ…dzi siÄ™ o indywidualnej esencji, a nic o egzystencji.
barwę wrażeniową można też ją zredukować przez wykluczenie
Właśnie dlatego ogólny sąd istotowy, który zazwyczaj
wszelkich znaczeń transcendentnych, nie znaczy przeto dla
nazywamy po prostu sądem istotowym, jest niezależny od
mnie barwy papieru, barwy domu itp. Wszelkie empiryczne
różnicy między spostrzeżeniem a wyobrażeniem.
uznanie istnienia można zawiesić, biorę wówczas barwę
Spostrzeżenie uznaje egzystencję, posiada jednak także
dokładnie tak, jak ją oglądam", quasi przeżywam". Mimo to
pewną esencję; treść uznana za istniejącą może być ta
nie jest ona efektywną częścią przeżycia wyobrażenia, nie jest
sama, co w uobecnieniu.
barwÄ… obecnÄ…, lecz uobecnionÄ…, j a k gdyby mam jÄ… przed
Przeciwstawienie egzystencji i esencji, cóż to wszakże
oczyma, ale nie jako coÅ› efektywnie obecnego. Przy tym
może znaczyć innego jak nie to, że w dwóch modi
wszystkim jednakże jest ona zobaczona, jako zobaczona zaś w
samoprezentacji manifestują się tutaj dwa sposoby bycia i że
pewnym sensie jest dana. Nic uznajÄ™ jej przez to wcale za
trzeba je od siebie odróżnić. Wr samym tylko wyobrażaniu
coÅ› fizycznie bÄ…dz psychicznie istniejÄ…cego (Existenz),
[sobie] jakiejś barwy egzystancja, która osadza tę barwę jako
nie uznaję jej też za coś istniejącego w sensie rzetelnej
coÅ› rzeczywistego, jest poza kwestiÄ…; o tym nic siÄ™ nie sÄ…dzi i
cogitatio, ta bowiem stanowi efektywne «teraz», jest danÄ…, którÄ…
nic z tego nie jest też dane w treści wyobrażenia. Ale ta
w oczywisty sposób 70 można scharakteryzować jako daną
barwa pojawia siÄ™, jest oto, jest pewnym «to», może być
terazniejszą. Lecz to, że wyobrażona barwa nie jest mi dana ani
podmiotem sÄ…du, i to sÄ…du oczywistego. A zatem pewien
w jednym, ani w drugim sensie, nie znaczy wcale, że nie jest
modus prezentacji manifestuje się w naocznych ujęciach
ona dana w żadnym sensie. Pojawia się, i to pojawia się
wyobrazni i w ugruntowanych w nich oczywistych sÄ…dach.
samoobecnie, sama siÄ™ przedstawia, oglÄ…dajÄ…c jÄ… samÄ… w jej
Rzecz jasna, dopóki pozostajemy w sferze indywidualnych
uobecnieniu mogę sądzić o niej, o konstytuujących ją
przypadków jednostkowych, niewiele możemy z takimi
momentach i o zachodzących między nimi związkach.
sądami począć. Tylko wówczas, gdy konstytuujemy ogólne
Naturalnie, i te dane sÄ… w takim samym sensie i w takim
sądy istotowe, uzyskujemy ścisłą obiektywność, jakiej
samym sensie nie egzystują rzeczywiście" w całym prze-
wymaga nauka. Ale nie o to tutaj chodzi. Wydaje siÄ™
wszakże, że porwał nas potężny nurt.
Dane kategorialne
85
84
Wyklad piÄ…ty
Początek stanowiła oczywistość cogitatio. Zrazu zda-71 i albo", przez orzekanie i określanie przymiotnikowe itd.
wało się, że mamy stały grunt pod nogami, sam c z y s t y byt. wskazują na formy myślenia, za pośrednictwem tych form zaś,
%7łe wystarczy tu tylko sięgnąć i oglądać. Nietrudno było gdy są one odpowiednio ustrukturowane, na podłożu dających
przystać na to, że dane te można ze sobą porównywać i się syntetycznie połączyć aktów elementarnych dane są
stwierdzać różnice, że można konstatować charakterystyczne świadomości stany rzeczy o takiej czy innej formie
dla całych species przypadki ogólne (spezi-fische ontologicznej. Także tutaj za każdym razem
Allgemeinheiten) i w ten sposób uzyskiwać sądy isto-towe; Lecz konstytuowanie się" przedmiotu w tak a tak uformowanych
teraz, po dokładniejszym rozpatrzeniu, okazuje się, że czysty byt aktach myślowych; świadomość, w której dokonuje się
cogitatio wcale nie jest tak prostą sprawą, że już w sferze prezentacja, niejako czyste oglądanie rzeczy, znowu nie jest
Kartezjańskiej konstytuują" się r ó ż n o rakie przedmioty czymś na kształt pudla, w którym dane te po prostu by się
(Gegenstandlichkeiteri), konstytuowanie zaś oznacza, że dane zawierały, lecz o g l ą d a j ą c a świadomość to pomijając
72
immanentne nie są po prostu, jak się zrazu wydawało, w uważność t a k a t a k uformowane a k t y myślowe, rzeczy
świadomości niczym w jakimś pudle, lecz w każdym przypadku zaś, które nie są aktami myślowymi, konstytuują się właśnie w
przedstawiają się w czymś takim jak przejawy", które same nie nich, w nich osiągają prezentację; i istotnie, tylko tak
są przedmiotami i efektywnie nie zawierają w sobie przedmiotów, ukonstytuowane pokazują się jako to, czym są.
zaś w swej zmiennej i nader osobliwej strukturze niejako tworzą Ale czy to nie cud zgoła? Gdzie zaczyna się to kon-
przedmioty dla Ja, o ile przejawy właśnie tego typu i tak stytuowanie przedmiotów i gdzie się ono kończy? Czy
ukształtowane są nieodzowne, by zaszło to, co tutaj nosi miano istnieją tu rzeczywiste granice? Czyż w pewnym sensie w
prezentacji". każdym przedstawianiu i sądzeniu nie dokonuje się [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl freetocraft.keep.pl
odsyła wprawdzie do jednostkowego ujęcia naocznego, na które również dane są na swój sposób, i ku ustaleniu
podstawie którego musi się ukonstytuować, ale wcale nie dotyczących irh ogólnych naocznie zrozumiałych prawd.
koniecznie do jednostkowe go spostrze żenia, które Ponadto jasne jest, że nawet wtedy, gdy przykłady
prezentowałoby jednostkowy przykład jako coś teraz stanowiące podłoże dane są w spostrzeżeniach, w grę nie
efektywnie obecnego. Istota fenomenologicznej jakości wchodzi właśnie to, co wyróżnia charakterystyczny dla
dzwięku, jego intensywności, tonu barwy, jasności itp. tak spostrzeżenia sposób dania: istnienie. Wy-
samo jest dana samoobecnie wtedy, gdy ideująca abstrakcja obrażenie zaś nie tylko w przypadku rozważania istotowego
dokonana została na podstawie spostrzeżenia, jak i wtedy, pełni tę samą funkcję co spostrzeżenie, zdaje się ono również
gdy podstawę stanowiło uobec ni en ie w w y o b r a ż e n i u . samo w sobie zawierać je dn ostkowe dane., i to jako dane
Rzeczywiste i zmodyfikowane u z n a n i e istnienia jfst w rzeczywiście oczywiste.
obu przypadkach irrele-w a Å„ t n e . To samo dc tyczy
uchwycenia istoty, które
Wyki ad piÄ…ty
82 Uchwycenie istoty jako oczywista prezentacja esencji
83
Wezmy samo tylko wyobrażenie, a więc bez uznania
życiu wyobrażania, nie są efektywnie obecne, łecz tylko
[w bycie] właściwego przypomnieniu. Barwa wyobrażona
przedstawione". SÄ…d czystej wyobrazni (reine Phanta-
nie jest daną w sensie barwy wrażeniowej. Odróżniamy
sieurteil], który jedynie wyraża treść, jednostkową istotę
wyobrażoną barwę od przeżycia wyobrażenia tej barwy.
tego, co się pojawia, może głosić: to jest tak ukształtowane,
Majaczenie mi tej barwy przed oczyma (mówiąc
zawiera takie momenty, tak a tak siÄ™ zmienia, przy czym nic
nieprecyzyjnie) jest pewnym «teraz», jest istniejÄ…cÄ… teraz
nie sÄ…dzi siÄ™ tutaj o egzystencji jako rzeczywistym byciu w
cogitatio, barwa sama jednakże nie jest teraz istniejącą barwą,
rzeczywistym czasie, o rzeczywistym byciu teraz, w
nie jest doznana. Z drugiej strony w pewien sposób jest
przeszłości lub w przyszłości. Możemy przeto powiedzieć, że
ona przecież dana, mam ją przed oczyma. Równie dobrze jak
sÄ…dzi siÄ™ o indywidualnej esencji, a nic o egzystencji.
barwę wrażeniową można też ją zredukować przez wykluczenie
Właśnie dlatego ogólny sąd istotowy, który zazwyczaj
wszelkich znaczeń transcendentnych, nie znaczy przeto dla
nazywamy po prostu sądem istotowym, jest niezależny od
mnie barwy papieru, barwy domu itp. Wszelkie empiryczne
różnicy między spostrzeżeniem a wyobrażeniem.
uznanie istnienia można zawiesić, biorę wówczas barwę
Spostrzeżenie uznaje egzystencję, posiada jednak także
dokładnie tak, jak ją oglądam", quasi przeżywam". Mimo to
pewną esencję; treść uznana za istniejącą może być ta
nie jest ona efektywną częścią przeżycia wyobrażenia, nie jest
sama, co w uobecnieniu.
barwÄ… obecnÄ…, lecz uobecnionÄ…, j a k gdyby mam jÄ… przed
Przeciwstawienie egzystencji i esencji, cóż to wszakże
oczyma, ale nie jako coÅ› efektywnie obecnego. Przy tym
może znaczyć innego jak nie to, że w dwóch modi
wszystkim jednakże jest ona zobaczona, jako zobaczona zaś w
samoprezentacji manifestują się tutaj dwa sposoby bycia i że
pewnym sensie jest dana. Nic uznajÄ™ jej przez to wcale za
trzeba je od siebie odróżnić. Wr samym tylko wyobrażaniu
coÅ› fizycznie bÄ…dz psychicznie istniejÄ…cego (Existenz),
[sobie] jakiejś barwy egzystancja, która osadza tę barwę jako
nie uznaję jej też za coś istniejącego w sensie rzetelnej
coÅ› rzeczywistego, jest poza kwestiÄ…; o tym nic siÄ™ nie sÄ…dzi i
cogitatio, ta bowiem stanowi efektywne «teraz», jest danÄ…, którÄ…
nic z tego nie jest też dane w treści wyobrażenia. Ale ta
w oczywisty sposób 70 można scharakteryzować jako daną
barwa pojawia siÄ™, jest oto, jest pewnym «to», może być
terazniejszą. Lecz to, że wyobrażona barwa nie jest mi dana ani
podmiotem sÄ…du, i to sÄ…du oczywistego. A zatem pewien
w jednym, ani w drugim sensie, nie znaczy wcale, że nie jest
modus prezentacji manifestuje się w naocznych ujęciach
ona dana w żadnym sensie. Pojawia się, i to pojawia się
wyobrazni i w ugruntowanych w nich oczywistych sÄ…dach.
samoobecnie, sama siÄ™ przedstawia, oglÄ…dajÄ…c jÄ… samÄ… w jej
Rzecz jasna, dopóki pozostajemy w sferze indywidualnych
uobecnieniu mogę sądzić o niej, o konstytuujących ją
przypadków jednostkowych, niewiele możemy z takimi
momentach i o zachodzących między nimi związkach.
sądami począć. Tylko wówczas, gdy konstytuujemy ogólne
Naturalnie, i te dane sÄ… w takim samym sensie i w takim
sądy istotowe, uzyskujemy ścisłą obiektywność, jakiej
samym sensie nie egzystują rzeczywiście" w całym prze-
wymaga nauka. Ale nie o to tutaj chodzi. Wydaje siÄ™
wszakże, że porwał nas potężny nurt.
Dane kategorialne
85
84
Wyklad piÄ…ty
Początek stanowiła oczywistość cogitatio. Zrazu zda-71 i albo", przez orzekanie i określanie przymiotnikowe itd.
wało się, że mamy stały grunt pod nogami, sam c z y s t y byt. wskazują na formy myślenia, za pośrednictwem tych form zaś,
%7łe wystarczy tu tylko sięgnąć i oglądać. Nietrudno było gdy są one odpowiednio ustrukturowane, na podłożu dających
przystać na to, że dane te można ze sobą porównywać i się syntetycznie połączyć aktów elementarnych dane są
stwierdzać różnice, że można konstatować charakterystyczne świadomości stany rzeczy o takiej czy innej formie
dla całych species przypadki ogólne (spezi-fische ontologicznej. Także tutaj za każdym razem
Allgemeinheiten) i w ten sposób uzyskiwać sądy isto-towe; Lecz konstytuowanie się" przedmiotu w tak a tak uformowanych
teraz, po dokładniejszym rozpatrzeniu, okazuje się, że czysty byt aktach myślowych; świadomość, w której dokonuje się
cogitatio wcale nie jest tak prostą sprawą, że już w sferze prezentacja, niejako czyste oglądanie rzeczy, znowu nie jest
Kartezjańskiej konstytuują" się r ó ż n o rakie przedmioty czymś na kształt pudla, w którym dane te po prostu by się
(Gegenstandlichkeiteri), konstytuowanie zaś oznacza, że dane zawierały, lecz o g l ą d a j ą c a świadomość to pomijając
72
immanentne nie są po prostu, jak się zrazu wydawało, w uważność t a k a t a k uformowane a k t y myślowe, rzeczy
świadomości niczym w jakimś pudle, lecz w każdym przypadku zaś, które nie są aktami myślowymi, konstytuują się właśnie w
przedstawiają się w czymś takim jak przejawy", które same nie nich, w nich osiągają prezentację; i istotnie, tylko tak
są przedmiotami i efektywnie nie zawierają w sobie przedmiotów, ukonstytuowane pokazują się jako to, czym są.
zaś w swej zmiennej i nader osobliwej strukturze niejako tworzą Ale czy to nie cud zgoła? Gdzie zaczyna się to kon-
przedmioty dla Ja, o ile przejawy właśnie tego typu i tak stytuowanie przedmiotów i gdzie się ono kończy? Czy
ukształtowane są nieodzowne, by zaszło to, co tutaj nosi miano istnieją tu rzeczywiste granice? Czyż w pewnym sensie w
prezentacji". każdym przedstawianiu i sądzeniu nie dokonuje się [ Pobierz całość w formacie PDF ]