[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Manipulacja funkcjonująca w ramach propagandy antykościelnej zdolna
jest również wzniecić u swoich adresatów uprzedzenia i niechęć w stosunku
do Kościoła, a także postawę nienawiści, obejmującą swoim zasięgiem całe
dzieło ewangelizacji. Dzieje się tak np. wtedy, gdy wskazując na pewne
formy ewangelizacji (duszpasterstwo w wojsku, katecheza w szkole)
komentuje sieje w propagandzie antykościelnej jako przejawy klerykalizacji
Polski zmierzające do ustanowienia państwa wyznaniowego.
Pedagogika wobec manipulacji
W dotychczasowych refleksjach przedstawiono całą panoramę
negatywnych skutków, które wywołują w świadomości (i nie tylko)
jednostki i społeczeństwa działania manipulatorskie. Obecnie należy od-
powiedzieć na pytanie, jakie wnioski i postulaty płyną z tych skutków dla teorii
i praktyki wychowania. Pozwoli to jednocześnie ustalić najbardziej pilne
zadania, przed którymi stoją dziś nauki pedagogiczne.
1. Jednym z najpilniejszych zadań ze strony nauk o wychowaniu jest
opracowanie oczekiwanej od dawna teorii wychowania do mass mediów.
Człowiek wychowany" do prawidłowego obcowania z prasą, filmem, radiem i
telewizją będzie w stanie ustrzec się negatywnych skutków propagandy i
manipulacji. Pogłębiona znajomość mediów oraz ich mechanizmów pozwoli
odbiorcom pójść jeszcze dalej i skutecznie oddziaływać na te media.
Pedagogika katolicka w podejmowaniu swoich inicjatyw opiera się przede
wszystkim na dokumentach kościelnych, na stosownych badaniach własnych i
nauk pomocniczych, a także na stałym przekonaniu, że mass media zdolne są
spełniać pozytywną rolę w integralnym rozwoju człowieka oraz w
prawidłowym kształtowaniu stosunków międzyludzkich9.
2. Jednym z liczących się zadań współczesnej pedagogiki powinno być
wyrazne i konsekwentne wskazywanie na zagrożenia osobowości, jakie
pociągają za sobą działania manipulatorskie. Stwierdza się na tym obszarze
brak konstruktywnego głosu pedagogów-teoretyków i wychowa-wców-
praktyków. W ślad za publikacjami pedagogów powinny pójść wypowiedzi
publicystów i dziennikarzy na temat konkretnych zagrożeń osobowości ze
strony mass mediów.
W tym samym nurcie działań należy wskazać jednoznacznie, jak się ma wy-
chowanie do manipulacji oraz ideał wychowania do modelu człowieka
poddawanego oddziaływaniom manipulatorskim.
3. Spośród konkretnych prac, które pedagogika powinna podjąć na użytek
praktyki wychowania, należy wymienić następujące:
a. W oparciu o wnikliwą ocenę wszystkich negatywnych postaw, które rodzi
trwająca dłużej manipulacja, należy rozpracować przede wszystkim postawę
ma-kiawelizmu, postawę automanipulacji i postawę uległości człowieka wobec
wpływów manipulatorskich. Na tę konkretną pomoc czekają wszyscy,
zarówno pedagodzy, jak i wychowankowie.
Pedagogiczna analiza tych postaw wsparta danymi z badań
psychologicznych i socjologicznych może się okazać wielce pożyteczna dla
praktyki wychowawczej we wszystkich szkołach i środowiskach, w których
gromadzą się dzieci i młodzież oraz dla samowychowania ludzi dorosłych.
Zadania te są przede wszystkim w gestii (i w kompetencji) pedagogiki mass
mediów, choć żywe zainteresowanie tymi problemami powinna przejawiać
także pedagogika społeczna oraz psychologia - społeczna i wychowawcza.
b. Szczególnie cenną inicjatywą ze strony nauk pedagogicznych byłoby
opracowanie teorii postaw pozytywnych, które powinny być formowane u
wychowanków w odpowiedzi na zjawisko manipulacji, funkcjonujące w
mass mediach i w stosunkach interpersonalnych. Najbardziej pilnym
zadaniem na tym odcinku jest skonstruowanie teorii pedagogicznej wobec
dwóch zwłaszcza postaw: postawy odporności na manipulację i postawy
dialogu empatycznego. Pierwsza z nich jest przeciwieństwem postawy
uległości wobec manipulacji oraz postawy automanipula-cji. Druga postawa
natomiast stanowi an-tynomię postawy makiawelizmu10. Należy także
odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób poszczególne mass media mogą
uczestniczyć" w formowaniu dzieci i młodzieży do prawidłowego odbioru
środków masowego komunikowania11. Prace badawcze na tym odcinku są
w gestii pedagogiki mass mediów. Wychowanie do mediów powinno
uwzględnić fakt, że są one także nośnikiem propagandy i manipulacji.
c. Pedagogika powinna też inspirować tworzenie takich mass mediów, które
byłyby alternatywnymi środkami wychowania. W tego typu mediach
istniałoby z pewnością tzw. komunikowanie uczestniczące, które polega
m.in. na tym, że funkcjonuje w nim dwukierunkowy przepływ informacji:
od komunikatora do recipienta (jak dotychczas) i odwrotnie - od recipienta
do komunikatora. System komunikowania uczestniczącego nie tylko
utrudnia działania manipulatorskie w danym medium,
lecz także prowadzi do ich ujawnienia i wyeliminowania. Szczególną misję
do spełnienia na tym polu mają media będące w dyspozycji Kościoła. Ich
funkcjonowanie jest dla odbiorców (czytelników, radiosłuchaczy,
telewidzów) alternatywą w stosunku do tych mediów, które uwikłane są w
działalność manipulatorską12.
d. Dotychczasowe opinie i uwagi dowiodły zapewne, że niezbędne jest jak
najpilniejsze podjecie szeroko zakrojonych badań pedagogicznych nad
manipulacją. Przeprowadzono dotąd przede wszystkim badania [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl freetocraft.keep.pl
Manipulacja funkcjonująca w ramach propagandy antykościelnej zdolna
jest również wzniecić u swoich adresatów uprzedzenia i niechęć w stosunku
do Kościoła, a także postawę nienawiści, obejmującą swoim zasięgiem całe
dzieło ewangelizacji. Dzieje się tak np. wtedy, gdy wskazując na pewne
formy ewangelizacji (duszpasterstwo w wojsku, katecheza w szkole)
komentuje sieje w propagandzie antykościelnej jako przejawy klerykalizacji
Polski zmierzające do ustanowienia państwa wyznaniowego.
Pedagogika wobec manipulacji
W dotychczasowych refleksjach przedstawiono całą panoramę
negatywnych skutków, które wywołują w świadomości (i nie tylko)
jednostki i społeczeństwa działania manipulatorskie. Obecnie należy od-
powiedzieć na pytanie, jakie wnioski i postulaty płyną z tych skutków dla teorii
i praktyki wychowania. Pozwoli to jednocześnie ustalić najbardziej pilne
zadania, przed którymi stoją dziś nauki pedagogiczne.
1. Jednym z najpilniejszych zadań ze strony nauk o wychowaniu jest
opracowanie oczekiwanej od dawna teorii wychowania do mass mediów.
Człowiek wychowany" do prawidłowego obcowania z prasą, filmem, radiem i
telewizją będzie w stanie ustrzec się negatywnych skutków propagandy i
manipulacji. Pogłębiona znajomość mediów oraz ich mechanizmów pozwoli
odbiorcom pójść jeszcze dalej i skutecznie oddziaływać na te media.
Pedagogika katolicka w podejmowaniu swoich inicjatyw opiera się przede
wszystkim na dokumentach kościelnych, na stosownych badaniach własnych i
nauk pomocniczych, a także na stałym przekonaniu, że mass media zdolne są
spełniać pozytywną rolę w integralnym rozwoju człowieka oraz w
prawidłowym kształtowaniu stosunków międzyludzkich9.
2. Jednym z liczących się zadań współczesnej pedagogiki powinno być
wyrazne i konsekwentne wskazywanie na zagrożenia osobowości, jakie
pociągają za sobą działania manipulatorskie. Stwierdza się na tym obszarze
brak konstruktywnego głosu pedagogów-teoretyków i wychowa-wców-
praktyków. W ślad za publikacjami pedagogów powinny pójść wypowiedzi
publicystów i dziennikarzy na temat konkretnych zagrożeń osobowości ze
strony mass mediów.
W tym samym nurcie działań należy wskazać jednoznacznie, jak się ma wy-
chowanie do manipulacji oraz ideał wychowania do modelu człowieka
poddawanego oddziaływaniom manipulatorskim.
3. Spośród konkretnych prac, które pedagogika powinna podjąć na użytek
praktyki wychowania, należy wymienić następujące:
a. W oparciu o wnikliwą ocenę wszystkich negatywnych postaw, które rodzi
trwająca dłużej manipulacja, należy rozpracować przede wszystkim postawę
ma-kiawelizmu, postawę automanipulacji i postawę uległości człowieka wobec
wpływów manipulatorskich. Na tę konkretną pomoc czekają wszyscy,
zarówno pedagodzy, jak i wychowankowie.
Pedagogiczna analiza tych postaw wsparta danymi z badań
psychologicznych i socjologicznych może się okazać wielce pożyteczna dla
praktyki wychowawczej we wszystkich szkołach i środowiskach, w których
gromadzą się dzieci i młodzież oraz dla samowychowania ludzi dorosłych.
Zadania te są przede wszystkim w gestii (i w kompetencji) pedagogiki mass
mediów, choć żywe zainteresowanie tymi problemami powinna przejawiać
także pedagogika społeczna oraz psychologia - społeczna i wychowawcza.
b. Szczególnie cenną inicjatywą ze strony nauk pedagogicznych byłoby
opracowanie teorii postaw pozytywnych, które powinny być formowane u
wychowanków w odpowiedzi na zjawisko manipulacji, funkcjonujące w
mass mediach i w stosunkach interpersonalnych. Najbardziej pilnym
zadaniem na tym odcinku jest skonstruowanie teorii pedagogicznej wobec
dwóch zwłaszcza postaw: postawy odporności na manipulację i postawy
dialogu empatycznego. Pierwsza z nich jest przeciwieństwem postawy
uległości wobec manipulacji oraz postawy automanipula-cji. Druga postawa
natomiast stanowi an-tynomię postawy makiawelizmu10. Należy także
odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób poszczególne mass media mogą
uczestniczyć" w formowaniu dzieci i młodzieży do prawidłowego odbioru
środków masowego komunikowania11. Prace badawcze na tym odcinku są
w gestii pedagogiki mass mediów. Wychowanie do mediów powinno
uwzględnić fakt, że są one także nośnikiem propagandy i manipulacji.
c. Pedagogika powinna też inspirować tworzenie takich mass mediów, które
byłyby alternatywnymi środkami wychowania. W tego typu mediach
istniałoby z pewnością tzw. komunikowanie uczestniczące, które polega
m.in. na tym, że funkcjonuje w nim dwukierunkowy przepływ informacji:
od komunikatora do recipienta (jak dotychczas) i odwrotnie - od recipienta
do komunikatora. System komunikowania uczestniczącego nie tylko
utrudnia działania manipulatorskie w danym medium,
lecz także prowadzi do ich ujawnienia i wyeliminowania. Szczególną misję
do spełnienia na tym polu mają media będące w dyspozycji Kościoła. Ich
funkcjonowanie jest dla odbiorców (czytelników, radiosłuchaczy,
telewidzów) alternatywą w stosunku do tych mediów, które uwikłane są w
działalność manipulatorską12.
d. Dotychczasowe opinie i uwagi dowiodły zapewne, że niezbędne jest jak
najpilniejsze podjecie szeroko zakrojonych badań pedagogicznych nad
manipulacją. Przeprowadzono dotąd przede wszystkim badania [ Pobierz całość w formacie PDF ]